Sự khôn ngoan bắt đầu từ đâu?

Sự khôn ngoan chỉ đến khi bạn nhận thức được là mình biết là mình không biết. 
Tầng hiểu biết của con người có ba cấp độ:
  1. Không biết là mình không biết. 
  2. Biết là mình không biết.
  3. Biết là mình biết.


Tuổi trẻ, đặc biệt là các bạn trẻ với chút ít tài năng, luôn mang trong người "tâm cao khí ngạo". Luôn cho rằng mình biết nhiều hơn người khác, thông minh hơn người khác,... rồi tỏ ra kiêu ngạo tự phụ. Nhưng bạn nghĩ là mình thông minh thì bạn đã không thật sự thông minh rồi. Bạn không thông minh và tài giỏi như mình nghĩ đâu. 

Nên chỉ trải qua một thời gian tôi luyện, vấp ngã, thất bại, đau đớn,... thì bạn mới biết cúi đầu và chấp nhận là mình không biết là mình không biết.
Chỉ khi nhận thức được mình biết là mình không biết thì bạn mới khiêm tốn và cần mẫn học hỏi. Nhưng để đạt được tới tầng hiểu biết thứ 3 thì cực kỳ khó. Nó cần phải có thời gian và hãy trở nên khôn ngoan hơn mỗi ngày.

Trong Tam quốc diễn nghĩa, mình rất thích nhân vật Tào Tháo. Ông ta có một câu rất hay: "Binh pháp dạy ra toàn kẻ ngốc". Ý ông muốn nói, nhiều người thuộc làu làu binh pháp nhưng lại không biết dùng. Binh pháp chỉ có một, tại sao người dùng lại có người thắng kẻ bại? Đó chính là sự thể hiện rõ các tầng hiểu biết. Người biết binh pháp sẽ giỏi hơn những người không biết, nhưng người biết dụng binh thì hơn người áp dụng binh pháp máy móc một cái đầu. Thằng A học binh pháp rồi áp dụng nguyên si, thằng B chiến với thằng A, thằng B biết thằng A dụng binh như trong binh pháp dạy nên sẽ nghĩ ra phương án đối phó với những cái đã biết trong binh pháp, cứ tiếp tục như thế, thuật dụng binh biến hóa vô cùng vô tận.

Nước chảy từ chỗ cao về chỗ trũng nên chỉ cần biết cúi đầu thì túi khôn của thiên hạ sẽ dần dần chảy về... 

Nguyễn Văn Tú, ngày 19/07/2018.